با سلام خدمت کاربران عزیز سایت آموزشگاه پویش پایدار؛ در بحث ارزیابی طرح ها غالباً عبارت ارزیابی مالی و اقتصادی عبارتی پرکاربرد است. بسیاری از کارشناسان حوزه امکان سنجی پس از بررسی طرح از نظر هزینه ها و درآمدهای پولی مدعی ارزیابی مالی و اقتصادی طرح هستند. اما آیا بررسی هزینه ها و درآمدهای پولی یک طرح به معنی ارزیابی مالی و همچنین ارزیابی اقتصادی است؟ تابحال به این فکر کرده اید که چرا واژه های مالی و اقتصادی در کنار یگدیگر به کار می روند و تفاوت ارزیابی مالی با ارزیابی اقتصادی چیست؟ در این آموزش قصد داریم تا شما را با این دو مفهوم و تفاوت های آن ها همراه با ذکر مثال آشنا کنیم.
ارزیابی مالی چیست؟
ارزیابی مالی (Financial Analysis) یک طرح تا حدود زیادی به منافع سرمایه گذار طرح توجه دارد. در ارزیابی مالی طرح ها، عمدتاً هزینه های پولی در برابر درآمدهای پولی قرار گرفته و سوددهی و زیاندهی طرح برای سرمایه گذار با استفاده از معیارهای مالی مورد بررسی قرار میگیرد. در این نوع تحلیل، با صورت های مالی طرح مانند صورت سود و زیان، ترازنامه و صورت جریان نقدی سر و کار داریم. برای مثال، یک شرکت صنایع چوبی در نظر دارد کارخانه جدیدی برای تولید نوعی مبلمان خاص احداث کند. در ارزیابی مالی این طرح، ابتدا باید هزینه های احداث کارخانه (مانند خرید زمین)، هزینه های تولید محصول (مانند هزینه خرید چوب) و همچنین درآمد حاصل از فروش این مبل ها به دقت برآورد شود. اگر پارامترهای مالی مانند NPV و IRR مناسب بودند، ارزیابی مالی می گوید که این طرح توجیه پذیر است و در صورت اجرا سودآور خواهد بود.
ارزیابی اقتصادی چیست؟
از سوی دیگر، ارزیابی اقتصادی (Economic Analysis) دیدگاه وسیعتری را در برگرفته و تأثیر پروژه بر کل جامعه را در نظر می گیرد، نه فقط بر سرمایه گذار. ارزیابی اقتصادی، همه جامعه و سیاست های اقتصادی و اجتماعی و ملاحظات بین المللی را در نظر می گیرد. هزینه و درآمدها در این تحلیل فقط پولی نیستند. به عنوان مثال، در مثال فوق (احداث کارخانه مبلمان خاص)، ارزیابی اقتصادی مواردی مانند قطع درختان برای تأمین چوب مبلمان، آلودگی ناشی از کارخانه و از این قیبل را به عنوان هزینه و مواردی مانند میزان اشتغال زایی طرح و ارزآوری طرح برای جامعه را به عنوان درآمد در نظر می گیرد و با استفاده از شاخص هایی مانند شاخص اشتغال زایی راجع به اجرای طرح تصمیم گیری می شود.
تقابل مالیات و یارانه در ارزیابی مالی و ارزیابی اقتصادی
همانطورکه بیان شد، هدف ارزیابی مالی بررسی میزان سودآوری پولی سازمان است. لذا از منظر ارزیابی مالی، پرداخت هرگونه مالیات به دولت توجیه پذیر نخواهد بود و در عوض اخذ یارانه های دولتی برای طرح همواره توجیه پذیر است. اما از منظر ارزیابی اقتصادی، مالیات جنبه مثبت داشته و به تعدیل بودجه مورد نیاز کشور کمک می کند.
همچنین در رابطه با اخذ یارانه های دولتی توسط صاحبان طرح ها، گاهی از منظر ارزیابی اقتصادی توجیه پذیر بوده و به رشد جامعه کمک می کند (که در این صورت جزو درآمدها در ارزیابی اقتصادی در نظر گرفته می شود) و گاهی مخرب است (که در این صورت جزو هزینه ها در ارزیابی اقتصادی در نظر گرفته می شود).
بنابراین یک طرح می تواند از منظر ارزیابی مالی توجیه پذیر باشد و از منظر ارزیابی اقتصادی توجیه پذیر نباشد و برعکس؛ یا می تواند از هر دو منظر توجیه پذیر باشد و برعکس.
جایگاه نرم افزار کامفار (COMFAR) در ارزیابی مالی و اقتصادی
کارشناسان برای تهیه طرح های امکان سنجی باید به اصول ارزیابی مالی و اقتصادی آشنا باشند. بدین جهت باید به اصولی همچون ارزش زمانی پول، نحوه محاسبه شاخص هایی مانند NPV و IRR و … آشنا باشند. اما محاسبات مربوط به این ارزیابی ها اکثراً پیچیده است. به همین دلیل تحلیل گران مالی و اقتصادی دست به گریبان نرم افزارهای کامپیوتری می شوند. پرکاربردترین و قوی ترین نرم افزار برای این منظور، نرم افزار کامفار می باشد. این نرم افزار با دریافت ورودی هایی مانند هزینه های طرح، درآمدهای طرح، نرخ های تنزیل، محصولات و ظرفیت اسمی آن ها و … خروجی های مورد نظر مانند صورت های مالی پیش بینی شده طرح و شاخص های مالی مانند NPV و IRR را ارائه می دهد. برای مطالعه درباره با معرفی نرم افزار کامفار می توانید روی لینک کلیک کنید.
مطالب بسیار آموزنده بود.
سپاسگزارم.