استاندارد PMBOK، تغییرات پیش رو در آزمون PMP و ویرایش هفتم استاندارد PMBOK – تعاریف پروژه، طرح، پرتفولیو و عملیات در استاندارد PMBOK
خانه » مدیریت پروژه »
استاندارد PMBOK موسسه PMI، معروف‌ترین، قدیمی‌ترین و کاربردی‌ترین استاندارد جهانی در حوزه مدیریت پروژه است. بنابراین به عنوان یک زبان مشترک برای مدیریت پروژه در سراسر دنیا استفاده می شود.
1- تغییرات ویرایش هفتم استاندارد PMBOK
اولین نسخه این استاندارد در سال 1996 میلادی و آخرین نسخه آن (ویرایش 6 ام) در سال 2017 منتشر شده است و ویرایش هفتم آن هم به زودی و در جولای سال 2021 منتشر شده است و شاهد تغییرات گسترده ای در این نسخه نسبت به نسخه های قبلی هستیم. ویرایش ششم شامل”5 گروه فرآیندی (Process Group) مجموعا شامل 49 فرآیند و 10 حوزه دانشی (Knowledge area)”می باشد، در حالیکه ویرایش هفتم شامل “12 اصل تحویل پروژه (Project Delivery Principles) و 8 دامنه عملکردی (Performance Domains)” است و در آن اصول جایگزین فرآیندها و دامنه جایگزین حوزه های دانشی شده است و همچنین حجم آن نسبت به ویرایش ششم بسیار کمتر است.
حوزه های دانشی و گروه های فرآیندی مدیریت پروژه در نسخه ششم استاندارد پمباک PMBOK
جایگزینی گروه های فرآیندی ویرایش 6 ام استاندارد پمباک با اصول در ویرایش 7 ام
جایگزینی حوزه های دانشی ویرایش 6 ام استاندارد پمباک با دامنه های عملکردی در ویرایش 7 ام
ویرایش ششم و هفتم استاندارد مدیریت پروژه pmbok
بیشتر بدانید: آشنایی بیشتر با مؤسسات، استانداردها و گواهینامه های مطرح در حوزه مدیریت پروژه
2- تغییرات آزمون PMP
همان طور که گفته شد موسسه PMI آزمونی برگزار می کند که به پذیرفته شدگان گواهی PMP می دهد که دارا بودن این گواهی نشان دهنده حرفه ای بودن شخص در حوزه مدیریت پروژه می باشد. قسمت عمده ای از مواد این آزمون، استاندارد PMBOK است اما این استاندارد تنها منبع آزمون نمی باشد.
ساختار و محتوای آزمون PMP از دوم ژانویه 2021 تغییر خواهد کرد. از جمله این تغییرات تمرکز آزمون بر سه حوزه جدید زیر خواهد کرد:
1- افراد (People): با تأکید بر مهارتها و فعالیتهای مرتبط با هدایت موثر تیم پروژه
2- فرآیند (Process): با هدف تقویت جنبه های فنی مدیریت یک پروژه
3- محیط کسب و کار (Business Environment): با هدف برجسته کردن ارتباط بین پروژه ها و استراتژی سازمان
همچنین در آزمون جدید، مباحث رویکردهای چابک و ترکیبی در تحویل نتایج پروژه گسترده تر شده است. سوالات آزمون شامل رویکردهای قابل پیش بینی (Predictive)، چابک (Agile) و ترکیبی (Hybrid) در سه حوزه ذکر شده خواهد بود. حدود 50% از آزمون را رویکردهای مدیریت پروژه قابل پیش بینی و 50% دیگر را رویکردهای چابک یا ترکیبی پوشش خواهد داد.
همچنین علاوه بر محتوی آزمون، نوع سوال ها هم تغییر خواهد کرد و بر خلاف گذشته علاوه بر سوال های چند گزینه ای، شامل سوال های چند جوابی، تطابقی و وصل کردنی، تکمیل جای خالی و نقطه یابی روی نمودار نیز خواهد بود.
لازم به ذکر است تغییرات آزمونPMP، مستقل از انتشار ویرایش هفتم استاندارد PMBOK است و فعلا همچنان “مبنای آزمون بر اساس ویرایش ششم آن خواهد بود”.
تغییرات آزمون pmp
پمباک یک متدولوژی است یا استاندارد؟
پمباک تنها یک استاندارد و گستره دانش (Body of Knowledge) است و گستره های دانش، متدولوژی نیستند. متدولوژی ها مسیر و روند کار را به طور کامل از مرحله اول تا انتها مشخص می کنند در حالی که پمباک تنها دانش مدیریت پروژه ارائه می دهد و نه مسیر و روش انجام آن! یکی از راه‌های رسیدن به متدولوژی استفاده از استاندارد است. پمباک یک استاندارد و دانش است و شما برای رسیدن به متدولوژی می‌توانید از آن استفاده کنید. یکی از استانداردهای مدیریت پروژه که متدولوژی مدیریت پروژه را ارائه می دهد Prince2 می باشد، بنابراین برای پیاده سازی مدیریت پروژه موفق و موثر در سازمان می توان از ترکیب گستره دانش پمباک (PMBOK) و متدولوژی پرینس 2 استفاده کرد.
تعریف پروژه (Project) طبق استاندارد PMBOK:
A Project is “a temporary endeavor undertaken to create a unique product, service or result.”
پروژه تلاشی است موقت که برای تولید محصول، خدمات یا نتیجه ای منحصر به فرد انجام می شود.
مثال هایی از پروژه:
1- ساخت یک پل، ساخت یک نیروگاه سیکل ترکیبی،
2-توسعه یا بهبود یک نرم افزار، توسعه یک کارخانه،
3-طراحی یک خودروی جدید،
4-استقرار دفتر مدیریت پروژه (PMO: Project Management Office) در سازمان،
5-ایجاد یا اصلاح چارت سازماني يك شركت،
6-اخذ استاندارد ISO براي يك كارخانه،
7-بهبود فرآیندهای یک سازمان،
8-سازماندهی یک جلسه،
9- استقرار سیستم مدیریت مالی در سازمان،
10-بررسی نحوه پیاده سازی هوش تجاری در یک سازمان،
11-پیاده سازی و استقرار استاندارد PMBOK در یک سازمان،
12-تقویت زیرساخت های ارتباط با مشتریان در یک سازمان،
13-آموزش و توانمندسازی پرسنل یک سازمان،
14-افزایش انگیزه کارکنان،
15-بازنگری در رویکردهای بازاریابی سازمان
تعریف مدیریت پروژه طبق استاندارد PMBOK:
Project management is “the application of knowledge, skills, tools, and techniques to project activities to meet project requirements.”
مدیریت پروژه، به کارگیری دانش، مهارت ها، ابزارها و روش ها در فعالیت های پروژه، جهت محقق ساختن الزامات پروژه است.
تعریف مگاپروژه (Megaproject) :
Megaprojects are “complex large-scale investment projects that typically cost $1 billion or more, take many years to develop and build, involve multiple public and private stakeholders, are transformational, and impact millions of people”.
مگا پروژه‌ها، پروژه‌های پیچیده مقیاس بزرگ سرمایه گذاری هستند که عموما حداقل یک میلیارد دلار هزینه دارند و به چندین سال زمان برای توسعه و ساخت نیاز دارند، ذینفعان چندگانه دولتی و خصوصی را درگیر می کنند، تحول آفرین هستند و میلیون ها نفر را تحت تأثیر قرار می دهند.
تعریف طرح (program) طبق استاندارد PMBOK:
A program is: “a group of related projects and subsidiary programs managed in a coordinated manner to obtain benefits not available from managing them individually.”
طرح مجموعه ای از پروژه های به هم مرتبط و زیرطرح هاست که برای رسیدن به منافع مشترک با هم مدیریت می شوند و از طریق مدیریت منفرد آنها حاصل نمی شود.
تعریف پرتفولیو (portfolio) طبق استاندارد پم باک:
A portfolio includes: “Projects, programs, subsidiary portfolios, and operations managed as a group to achieve strategic objectives.”
پرتفولیو (یا سبد پروژه ها) شامل گروهی از پروژه ها، طرح ها، زیر پرتفولیوها و کارهای عملیاتی هستند که برای رسیدن به اهداف استراتژیک با هم مدیریت می شوند.
پورتفولیو – طرح – پروژه
تفاوت اصلی طرح و پرتفولیو:
1- در پرتفولیو، اجزاء و پروژه ها لزوما با هم مرتبط و وابسته نیستند. در پرتفولیو، پروژه ها هسو با اهداف استراتژیک سازمان هستند و تنها به واسطه تاثیرگذاری در اهداف استراتژیک با هم مدیریت می شوند.
در حالی که در طرح، بین اجزاء و پروژه ها ارتباط و وابستگی وجود دارد، این وابستگی از نوع Interdependency است، یعنی هر جزء از طرح روی اجزای دیگر آن طرح تاثیرگذار است و تغییر در آن منجر به تغییر در سایر اجزاء می گردد. در طرح، منافع هر یک از پروژه ها همسو با منفعت کل طرح می باشد و طرح تنها در صورتی موفق خواهد بود که منفعت “همه پروژه ها” حاصل شده باشد.
نکته: وابسته و مرتبط بودن پروژه ها در طرح، لزوما به معنای مشابه بودن آنها نمی باشد. اگر پروژه ها شبیه به هم ولی غیر وابسته به هم باشند باید به صورت پرتفولیو مدیریت شوند و نه طرح!
2- پرتفولیوها تا زمانی که سازمان وجود داشته باشد وجود دارند! یعنی پرتفولیو پایان مشخصی ندارد. اما طرح ها و پروژه ها موقتی هستند و زمان شروع و پایان مشخصی دارند.
مقایسه مدیریت پروژه، طرح و پرتفولیو
نکته: به طور کلی موفقیت یک پروژه نتیجه انجام درست کارها و انجام کار درست می باشد.
Doing things right= انجام درست کارها = efficiency = کارایی
Doing right things= انجام کار درست = effectiveness = اثربخشی
انتخاب درست پروژه (effectiveness) به عهده مدیر پرتفولیو و انجام درست پروژه (efficiency) به عهده مدیر پروژه می باشد.
تعریف عملیات (Operation) :
Operations are “the ongoing execution of activities and they follow organization’s procedures to produce the same product, result or a repetitive service.
عملیات انجام فعالیت های مداوم و دائمی است که برای تولید یک محصول، نتیجه یا خدمت تکراری از رویه های یک سازمان پیروی می کنند.
عملیات در مدیریت پروژه
مقایسه پروژه و عملیات